Charakterystyka

Obszar Powiatu Pyrzyckiego zajmuje południowo-zachodnią część Województwa Zachodniopomorskiego. W skład Powiatu Pyrzyckiego wchodzi 6 gmin: Bielice, Kozielice, Lipiany, Przelewice, Pyrzyce i Warnice. Zajmują one łącznie 726 km2 zamieszkuje tu 41 238 mieszkańców, głównie na wsi. W powiecie są tylko dwa miasta: Pyrzyce - stolica powiatu oraz Lipiany.
Pod względem przyrodniczym jest to teren niezwykle ciekawy, o zróżnicowanej budowie geologicznej i rzeźbie powierzchni, a w związku z tym zróżnicowanym występowaniu wód powierzchniowych i gruntowych oraz gleb i zespołów roślinnych. Charakterystyczną cechą Powiatu Pyrzyckiego jest duże bogactwo typów krajobrazu. Obejmuje on okolice jeziora Miedwie, rzeki Płoni i jeziora Płoń oraz Pojezierza Barlineckiego pomiędzy Tetyniem, a Jesionowem. Przez powiat przebiega 15 południk długości geograficznej wschodniej. Południk ten służy za podstawę do obliczania czasu strefy środkowoeuropejskiej. Przez południowe krańce powiatu przebiega 53 równoleżnik szerokości geograficznej północnej.
Największą rzeką powiatu jest rzeka Płonia przepływająca jeziora Płoń i Miedwie. Rzeźba powierzchni rozwinęła się w granicach 96 m, taka jest bowiem różnica wysokości między najniżej położonymi terenami wokół jeziora Miedwie, wyniesionego 14 m n.p.m., a najwyższymi pagórkami morenowymi w okolicy Krzemlina i Jesionowa dochodzącymi do 110 m wysokości n.p.m. Występuje tu gęsta sieć rzek i strumieni, liczne jeziora oraz tereny podmokłe i torfowiska. Obszar powiatu odwadniają dwie większe rzeki uchodzące do Odry: rzeka Płoń i rzeka Myśla.
Występujące na Ziemi Pyrzyckiej jeziora należą do jezior polodowcowych, głównie rynnowych. Charakteryzują się one wąskim, wydłużonym kształtem i zwykle układają się w ciągi poprzedzielane progami i płyciznami. Obok jezior rynnowych bardzo licznie spotykane są drobne jeziorka o owalnych kształtach zwane "oczkami".
Największym jeziorem jest Miedwie (36,8 km2), piąte co do wielkości jezioro w Polsce. Dno jeziora sięga 28 m poniżej poziomu morza w związku z tym jest kryptodepresją. Duża głębokość sprawia, że żyją tu ciekawe gatunki ryb, jak sieja miedwieńska i gatunki rzadkich raczków spotykanych jedynie w odległych wodach skandynawskich i jeziorach alpejskich. Charakterystyczną cechą jest pas płycizny przybrzeżnej osiągający miejscami szerokość kilkudziesięciu metrów, co w połączeniu z zawsze wiejącymi tu wiatrami stanowi idealne warunki do uprawiania windsurfingu.
Drugim, co do wielkości w powiecie jest jezioro Płoń, zajmujące płaskie obniżenie na dnie Niziny Pyrzyckiej o głębokości ok. 4 m. Jezioro ma również kształt rynny o długości około 7 km i szerokości 1,5 km. Podobnym jeziorem jest Będgoszcz. Linia brzegowa jest tu dobrze rozwinięta, a powierzchnia wody urozmaicona drobnymi wyspami.
Ciekawy kompleks jeziorny stanowią jeziora: Chłop, Będzin i Wądół w okolicy Lipian. Są to jeziora rynnowe moreny czołowej. Linia brzegowa jest silnie rozwinięta, zarysowująca szereg półwyspów i wysp, a zbiorniki wodne posiadają liczne przewężenia, płycizny i progi. Mają stosunkowo duże głębokości i czyste wody chętnie odwiedzane przez wędkarzy.
Ziemia Pyrzycka znana jest z żyznych i bogatych w próchnicę gleb. Podstawowym typem gleb dla powiatu pyrzyckiego są gleby brunatne. Zajmują one niemal cały obszar moreny dennej otaczającej obniżenie Niziny Pyrzyckiej. Gleby brunatne prawie w całości zajęte są pod uprawę polową. Wartość bonitacyjna gleb brunatnych osiąga od II do IV klasy. Są to przeważnie gleby pszenno-buraczane i żytnio-ziemniaczane. Z obszarem zastoiska pyrzyckiego związane jest występowanie czarnych ziem pyrzyckich, najżyźniejszych gleb na Pomorzu Zachodnim. Zaliczane od I do III klasy bonitacyjnej. Są to gleby pszenno-buraczane o dobrej strukturze i żyzności.
Powiat Pyrzycki należy do najmniej zalesionych w Województwie Zachodniopomorskim. Wszystkie dostępne dla rolnictwa powierzchnie zajęte zostały pod uprawy. Niewiele jest więc miejsca dla dziko rosnących roślin. Większe kompleksy leśne występują w okolicy Lipian, Trzeborza, Swochowa, a ponadto dzika roślinność i zalesienia występują w dolinach rzecznych i wokół jezior, na skarpach i stokach wzgórz. Roślinom rodzimym towarzyszą bardzo liczne gatunki drzew i krzewów obcego pochodzenia, hodowane obficie w licznych parkach zakładanych wokół pałaców.
Najokazalszy i najcenniejszy jest 30 hektarowy Ogród Dendrologiczny w Przelewicach z zespołem pałacowo-flolwarcznym. Jedyny w województwie i jeden z nielicznych w kraju.
W wielu innych miejscowościach znajdują się mniejsze lecz ciekawe parki, które warto odwiedzić oraz szlaki turystyczne prowadzące przez lasy i wokół jezior. Do ciekawostek należy również zaliczyć rezerwaty roślinności: Brodogóry, Jezioro Jasne, Stary Przylep.
Ziemia Pyrzycka to teren bardzo starego osadnictwa. Wykopaliska przeprowadzone w wielu miejscach wskazują, iż od tysięcy lat uprawiano jej żyzną ziemię. Około 12 tysięcy lat przed naszą erą przybył tutaj pierwszy człowiek. Trzynaście wieków przed naszą erą pojawiły się tych obszarach ludy kultury łużyckiej, uznawane przez naukę za ludność prasłowiańską.
Pierwszą wzmiankę o Pyrzyczanach znajdujemy u kronikarza zwanego Geografem Bawarskim. W IX wieku wymienia on nazwę szczepu Prissini. W dobie wczesnohistorycznej plemię Pyrzyczan zamieszkiwało ziemie, które już w X wieku zostały włączone do tworzonego przez Mieszka, państwa polskiego. Bolesław Krzywousty w początkach XII wieku umocnił polskie panowanie na podbitych ziemiach aż po Odrę i Bałtyk. Z jego inicjatywy przeprowadzono chrystianizację Pomorza Zachodniego. W 1124 roku misja św. Ottona dotarła do Pyrzyc, gdzie wzniesiono trzy chrzcielnice w pobliżu źródełka, z którego czerpano wodę podczas chrztu. Na pamiątkę tego wydarzenia w 1824 roku zbudowano "Studzienkę" według projektu Karola Schinkela, wzorowaną na baptysterium Konstantyna Wielkiego w Rzymie. "Studzienka" kilkakrotnie przebudowywana przetrwała do dziś i stanowi ciekawy obiekt historyczny.
Drugim miastem w Powiecie Pyrzyckim pamiętającym czasy średniowiecza są Lipiany. To bardzo stare osiedle, położone na przesmyku pomiędzy dwoma jeziorami połączonymi strugą. Wody otaczają miasto z trzech stron, dojście jest tylko od strony zachodniej.
Wśród zabytków Powiatu Pyrzyckiego wiele jest przykładów architektury sakralnej. W każdej prawie miejscowości znaleźć można zabytkowy kościół. Są to najczęściej budowle wzniesione z granitowych ciosów w stylu gotyckim. Do wartych obejrzenia należą kościoły w Mechowie, Letninie, Barnimiu, Żabowie. Najcenniejszym jednak obiektem tego typu jest kościół parafialny w Brzesku.
Powiat pyrzycki posiada najkorzystniejsze naturalne warunki do produkcji rolniczej wśród powiatów województwa zachodniopomorskiego. Wyróżniające się pod każdym względem w odniesieniu do wszystkich czynników kształtujących środowisko agroprzyrodnicze. W porównaniu do pozostałych krain klimatycznych istnieje tu małe potencjalne zagrożenie dla roślin uprawnych w okresie wegetacji. Wskaźnik jakości użytków rolnych jest zdecydowanie najwyższy w porównaniu do każdego z pozostałych powiatów województwa zachodniopomorskiego. Oprócz bardzo dobrych warunków glebowych wszystkie pozostałe czynniki środowiska agroprzyrodniczego obszaru powiatu: agrokimat, rzeźba terenu, stosunki wodne gleb, stanowią bardzo wysoką wartość produkcyjno-rolniczą i rzadko występująca w pozostałych regionach kraju. Powierzchnia użytków rolnych zajmuje 79,1 %. Bardzo wysoki udział użytków rolnych, najwyższy w śród powiatów województwa przy najniższym udziale lasów i terenów leśnych oraz porównywalnym udziale pozostałych gruntów, użytkowanie gruntów w powiecie sprawia, że ma on charakter wybitnie rolniczy.
Potencjał przetwórczy przemysłu rolno-spożywczego w powiecie pyrzyckim w odniesieniu do podstawowych branż, odbiega jednak od rangi naturalnych bardzo korzystnych warunków agroprzyrodniczych. Charakteryzuje się wysokimi rezerwami zarówno po stronie produkcji i sprzedaży surowców, jak też potencjału jego zagospodarowania. Przemysł rolno-spożywczy, poza branżą mleczarską i przetwórstwa owocowo-warzywnego jest słabo rozwinięty. Występujące pozostałe branże przetwórstwa rolno-spożywczego spośród, których nieliczne zajmują się bezpośrednim przetwarzaniem surowców rolnych, praktycznie całą produkcję przeznaczają na zaopatrzenie rynku lokalnego. Stanowi to znakomitą okazję do wkroczenia na teren powiatu z inwestycjami w tym zakresie.
Szkolnictwo ponadgimnazjalne prowadzone przez powiat reprezentują dwa zespoły szkół publicznych, w których naukę pobiera ok. 1400 uczniów: Zespół Szkół w Pyrzycach i Zespół Szkół Rolnicze Centrum Kształcenia Ustawicznego.
Już w roku 1997 były Burmistrz Miasta i Gminy w Pyrzycach wystąpił z wnioskiem do władz Akademii Rolniczej w Szczecinie z inicjatywą powołania na bazie Zespołu Szkół RCKU w Pyrzycach ośrodka zamiejscowego Akademii Rolniczej. Kilkakrotne spotkania w Szczecinie i w Pyrzycach doprowadziły do uruchomienia, 1 października 1998 r. Terenowego Obiektu Dydaktycznego Wydziału Rolnego. Kształcenie rozpoczęli studenci wywodzących się głównie z rejonu Pyrzyc. Już w czasie pierwszego roku akademickiego ze względu na duże zainteresowanie studiami w Pyrzycach. Dlatego podjęto działania w celu rozszerzenia kształcenia na Wydziale Ekonomicznym. Również w tym przypadku władze uczelni pozytywnie ustosunkowały się do tej inicjatywy. Obecnie na dwóch wydziałach studiuje ponad 240 osób.
Na terenie powiatu podtrzymywana jest kultura ludowa. Istnieje wiele ludowych zespołów artystycznych. Uświetniają one swoimi występami imprezy kulturalne organizowane w powiecie i poza nim. Biorą udział w przeglądach i konkursach również o zasięgu międzynarodowym.
Powiat Pyrzycki ze względu na duże zmiany związane restrukturyzacją rolnictwa i likwidacją PGR-ów, których było tu wiele posiada szereg gruntów i działek nadających się do wykorzystania i nowych inwestycji.
Głównym walorem powiatu jest jego położenie wzdłuż międzynarodowego szlaku komunikacyjnego, bliskość przejść granicznych do Niemiec i Skandynawii, dostęp do infrastruktury wielkiego miasta Szczecina, odległego od stolicy powiatu zaledwie 44 km. Dobrze rozwinięta sieć dróg stwarza dogodne połączenia komunikacyjne w obrębie powiatu. Międzynarodowa trasa Nr 3 przebiegająca przez powiat oraz planowana autostrada A-3, z węzłem na wysokości Pyrzyc umożliwiają łatwą komunikację z większymi miastami: Szczecin, Poznań, Berlin. Najbliższe przejście na granicy Polsko-Niemieckiej znajduje się w odległości 60 km od Pyrzyc, a ze Świnoujścia odległego o 120 km jest połączenie promowe z krajami Skandynawskimi.
Tereny oferowane pod inwestycje są w większości uzbrojone w sieć wodociągową, kanalizacyjną, elektryczną i drogi dojazdowe. Istnieje możliwość uzyskania dogodnych ulg inwestycyjnych i zwolnień od podatków. Najchętniej widziani są inwestorzy z dziedziny przetwórstwa rolno-spożywczego oraz turystyki i wypoczynku, ze wskazaniem na wypoczynek w oparciu o tereny wiejskie. Istnieją tu szerokie możliwości rozwoju agroturystyki.